Nuair a chuireann iníon an Ard-Rí Diarmaid ó Duibhne faoi gheasa bíonn air rogha a dhéanamh idir a onóir mar laoch agus a dhílseacht d’Fhionn agus don Fhiann. Dá thoradh sin, teitheann an bheirt roimh dhíoltas Fhinn, cuirtear an tóir orthu, agus tugtar an léitheoir ar camchuairt trí dhomhan na fiannaíochta — domhan ina gcastar orainn Oisín, Oscar, Caoilte, Aonghas an Bhrogha, an Searbhán Lochlannach, trí rí-fhéinní Mhara nIocht agus a dtrí chú nimhe, Conán mac an Léith Luachra, agus go leor eile de mhóra agus de mhionphearsana na Féinne. Tour de force fiannaíochta is ea an t-ardsaothar seo ón 14ú hAois atá curtha in eagar dúinn ag Nessa Ní Shéaghdha.
“Ach oiread le haon scothshaothar ealaíne eile, caitheann an Tóraíocht a sholas féin ar na cúinní dorcha i gcroí diamhair an duine. Ní móide go n-ídeofar a bhrí go mbeidh deireadh le suim an duine sa chroí daonna.” — Dr Louis de Paor
Déanann Joe Steve Ó Neachtain cur síos sa leabhar seo ar eachtraí óna óige agus é ag fás aníos ar an gCré Dhubh sa Spidéal.
Ag scríobh dó i mbrollach an leabhair, dúirt Joe Steve Ó
Neachtain faoin saothar seo:
“Oiread is fad méire de mo bheathaisnéis fhéin ní raibh i
gceist agam a lua sa leabhar seo ach na heachtraí a bhain
le muintir Chóil Ruaidí, dream a raibh mé mar chomharsa
béal dorais acu ón lá ar caitheadh ar an sop mé, scéal
Phádraic Chóil go háirithe.
Ach ní féidir liom a shéanadh nach bhfuil mé páirteach sa
scéal. Mar sin fhéin, is é cion Pháidín den mheacan mo
chionsa i gcomórtas leis an bpobal daoine a d’fhág lorg a
mbéil le huachta againn. Gan aon athrú curtha ar a gcuid
dea-chainte ach go díreach mar a tháinig na focla amach
as a mbéal.”
Joe Steve Ó Neachtain Ar an gCré Dhubh sa Spidéal a rugadh Joe Steve Ó Neachtain sa bhliain 1942. Thosaigh sé ag scríobh sa bhliain 1969 . Tá idir dhrámaí, úrscéalta, ghearrscéalta, fhilíocht, sceitseanna, amhráin agus agallaimh bheirte scríofa aige. Is liosta len áireamh iad na duaiseanna atá bronnta ar a shaothar.
Ceapann Ben gur seanduine leadránach í a Mhamó. Itheann sí anraith cabáiste agus caitheann sí an oíche ag imirt Scrabble. Ach ansin faigheann Ben amach go bhfuil rún ag Mamó – rún dochreidthe…
Úrscéalaí Béarla don óige é David Walliams a bhfuil lucht leanúna mór in Éirinn aige. Tá a chuid leabhar ar fáil i mbreis agus leithchéad teanga ar fud na cruinne.
Seo é Bertie Brocach, an buachaill is brocaí, is bréine agus is barrúla dár casadh ariamh ort. Cuirfidh sé alltacht ort. Cuirfidh sé déistean ort. Cuirfidh sé fonn múisce ort, b’fhéidir. Ach más maith leat mísc agus más breá leat brocamas, agus más dánaíocht agus diabhlaíocht is deise leat ar domhan, suigh síos go socair agus bain sásamh agus sonas as.
Is í Gormfhlaith Ní Thuairisg a d’aistrigh Bertie Brocach: Smeais! go Gaeilge agus tá trí ghearrscéal ón tsraith Bertie Brocach san áireamh ann, ‘Smeais!’, ‘Biongó!’ agus ‘Poill!’.
Tá na scéalta seo feiliúnach do léitheoirí idir 8 agus 10 mbliana d’aois.
Cuirtear saol Chonchúir Uí Bhraonáin bun os cionn go hiomlán nuair a thagann sé ar dhúnmharú scáfar ar mhullach uaigheanna Uí Néill agus Uí Dhónaill sa Róimh. Gan mhoill tá a bheatha féin i mbaol. Is léir áfach, nach Conchúr amháin atá i gcontúirt agus go bhfuil comhcheilg ar siúl a bhainfeadh an bonn de chumhacht an Phápa agus a chuirfeadh deireadh leis an Eaglais.
Má tá Conchúr le teacht slán, caithfidh sé aghaidh a thabhairt ar sheict dhorcha a bhfuil a fréamhacha aici sa luathChríostaíocht féin. Ach an í seo an fíornamhaid? Mura n-éiríonn leis an mhistéir a réiteach in am, fíorófar an tairngreacht uafásach a rinneadh míle go leith bliain ó shin; tairngreacht a d’athródh an saol go deo.
Seoladh An Baile Beag Géimiúil: Amhráin na Trá Báine
Dé Sathairn, 14 Nollaig, 2019 ag 7.00 i.n.
Scoil Rónáin, An Trá Bháin, Leitir Móir, Co. na Gaillimhe
Tá cáil i bhfad agus i ngearr ar an Trá Bháin, baile ar oileán Gharmna i gCeantar na nOileán, mar áit a bhfuil na trí ní nach féidir a fhoghlaim – fonn, féile agus filíocht – le fáil go fairsing ann. Ní gan údar a tugtar an baile beag géimiúil air.
Faoi chlúdaigh an leabhair seo, agus ar an dlúthdhiosca atá ag dul leis, tá sé amhrán déag a cumadh ar an mbaile nó a bhfuil dlúthbhaint acu leis an mbaile. Tá cuid acu i mbéal an phobail le fada an lá, leithéid ‘Amhrán an Bháthadh’ (nó ‘Amhrán na Trá Báine’ mar atá aithne ag go leor air), ‘Ócam an Phríosúin’ agus ‘Pluid Dhorcha Leára”. Tá cuid eile nach bhfuil an cur amach céanna orthu taobh amuigh den Trá Bháin féin, leithéid ‘Amhrán Tarpey’ agus ‘Bróga Khennedy’. Tá an greann agus an ghruaim ina n-orlaí tríd an gcnuasach seo, agus tá aiste chuimsitheach eolais ag dul le chuile amhrán maille le réamhrá a thugann a chúlra staire, cultúir agus eacnamaíoch.
Sinéad Ní Ráinne
Is as an Trá Bháin Sinéad Ní Ráinne. Bhain sí céim BA amach i nGaeilge agus Eacnamaíocht sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath i 1996. Tá céim MSc i nGaeilge Fheidhmeach agus Aistriúchán aici ó Institiúid Teicneolaíochta na Gaillimhe-Maigh Eo chomh maith le céim MLitt ó Roinn na Gaeilge, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. Is aistritheoir gairmiúil í atá i mbun an chomhlachta teanga Europus ar an gCeathrú Rua. Tá sí pósta ag Cathal agus tá cónaí orthu sa Trá Bháin in éineacht le Ruadharc agus a n-iníon Kate.
Sinéad Ní Ráinne and Cló Iar-Chonnacht cordially invite you to attend the launch of the book and CD, ‘An Baile Beag Géimiúil: Amhráin na Trá Báine’. The book and CD will be launched by Mike P. Ó Conaola on Saturday, 14 December, 2019 at 7.00 p.m. in Scoil Rónáin, An Trá Bháin, Leitir Móir. All are welcome to attend.
An Trá Bháin –– in Connemara, is widely known for its folklore and traditional song. This book and the enclosed CD, contain sixteen songs which were composed either in the area itself, or by people from the area who had emigrated. Some of the songs are widely sung and known by the singing community, the likes of ‘Amhrán an Bháthadh’ (or ‘Amhrán na Trá Báine’ as it is more commonly known), ‘Ócam an Phríosúin’ and ‘Pluid Dhorcha Learaí’; there are others that are not as well known outside of An Trá Bháin, songs like ‘Amhrán Tarpey’ and ‘Bróga Khennedy’ are included in this list. The songs vary in tone and emotion and run the gamut from funny songs to sad songs. The collection also includes a comprehensive essay for each song as well as a foreword, which gives the historical background of the songs, and their cultural and economic context.
Sinéad Ní Ráinne Sinéad Ní Ráinne is from An Trá Bháin. She earned her Bachelor’s Degree in Irish and Economics from University College Dublin in 1996. She holds a MSc degree in Applied Irish and Translation from the Galway-Mayo Institute of Technology as well as a MLitt degree from the Department of Irish in the National University of Ireland, Galway. Ní Ráinne is a translator by profession and she runs the language consultancy company Europus in An Cheathrú Rua, County Galway. She is married to Cathal and they live in An Trá Bháin with Ruadharc and their daughter Kate.
Seolfaidh Mike P. Ó Conaola an leabhar agus CD, An Baile Beag Géimiúil: Amhráin na Trá Báine a chuir Sinéad Ní Ráinne in eagar agus atá foilsithe ag Cló Iar-Chonnacht, ag ócáid i Scoil Rónáin, An Trá Bháin, Leitir Móir ar an Satharn, 14 Nollaig, 2019 ag 7.00 i.n..
Tá Zog sona sásta sa Scoil Dragún. Ach BA BHREÁ leis réalta óir a fháil ón múinteoir. An éireoidh leis? Bíonn timpistí go minic aige… Tá bród ar Futa Fata an leagan úrnua seo a chur i láthair, é cóirithe i véarsaíocht Ghaeilge ag Tadhg Mac Dhonnagáin.
Úrscéal fantaisíochta móréilimh, agus an chéad imleabhar sa tsraith eipiceach ‘A Song of Ice and Fire’ leis an úrscéalaí iomráiteach Meiriceánach George R. R. Martin — agus é aistrithe ag Oisín Ó Muirthile.
George R. R. Martin, €18.00, Luach Speisialta €15.00 (800 lch; clúdach bog; ISBN 978-1909907836)
Tá an tsraith aistrithe go hiliomad teangacha agus tá leagan scannánaithe ag HBO á chraoladh ar an teilifís go hidirnáisiúnta. I mBéarla, in 1996 a foilsíodh ar dtús é, faoin teideal A Game of Thrones. Seo chugainn an Geimhreadh!
Nuair a bhogann cailín óg go dtí áit aisteach nua, tugann sí faoi deara go bhfuil a scáth ar iarraidh. Tumann sí í féin isteach in áit atá rúnd dhraíochta chun a scáth a aimsiú – a samhlaíocht… Is leabhar fíorálainn é Cogito a insíonn an eachtraí an chailín óig a léimeann isteach i ndomhan…
Guth nua liteartha ar an bhfód is ea Colm Ó Ceallacháin. Seo é a chéad chnuasach gearrscéalta. Ní mar a shíltear a bhítear. An é sin an Pápa a fheicimid ag feitheamh le beirt bhuachaillí óga le linn a chamchuairt ar Éirinn in 1979? Nó an cuairteoirí ó phláinéad eile iad siúd atá ag caitheamh a gcuid laethanta saoire cois trá?
Tá pearsana sa chnuasach seo ag fás aníos is ag teacht in inmhe. Tá carachtair eile ag druidim le saol na díchuimhne agus speabhraídí na seanaoise ag breith orthu. Táimid de shíor dár bhfuadach as an saol seo, ach i scéal amháin is í an litir ‘i’ féin atá fuadaithe, le filleadh ina táinte sa chéad scéal eile.
Searbh í ar uairibh, ach ní mór dúinn rince go clabhsúr mar sin féin, i dtír mhilis seo na mbeo.
