Luíse Ghabhánach Ní Dhufaigh: Ceannródaí

Tá clú ar Luíse Ghabhánach Ní Dhufaigh as an chéad Ghaelscoil ó laethanta na scoileanna scairte, Scoil Bhríde, a chur ar bun in 1917, ach ba mhó fós an t-éacht é don bhean seo nárbh eolas di go raibh an Ghaeilge ann le linn a hóige. Sa bheathaisnéis seo cuirtear an bhean iomráiteach, fhísiúil, mhisniúil seo inár láthair le daonnacht agus dúthracht taighde. Cíortar na gnéithe éagsúla dá saol,  óna cúlra teaghlaigh neamhghnách is a hóige sa bhFrainc, go dtí a haistriú go hÉireann i ndiaidh báis a hathar, an pháirt gníomhach a ghlac sí in Éirí Amach na Cásca agus a cuid oibre ceannródaíche ar son an oideachais lán-Ghaelaigh ar feadh a saoil.

An tÚdar

Is scríbhneoir ilghnéitheach í Celia de Fréine a scríobhann i nGaeilge agus i mBéarla. Tá an iliomad duaiseanna buaite aici dá cuid filíochta, scripteanna agus drámaí a bhíonn á stáitsiú go rialta. Ocht gcnuasach filíochta atá foilsithe aici go dtí seo, arb iad cuir amach seo dom : riddle me this (Arlen House, 2014), Blood Debts (Scotus Press, 2014) agus A lesson in Can’t (Scotus Press, 2014) na cinn is deireanaí uaithi. In 2017 d’fhoilsigh LeabhairCOMHAR a leagan drámata de Cúirt an Mheán Oíche le Brian Merriman. Is duine de chomhbhunaitheoirí Umbrella Theatre Company í, an compántas a léirigh Luíse, dráma bunaithe ar shaol Luíse Ghabhánach Ní Dhufaigh in 2016/2017. Is é Ceannródaí an chéad saothar próis óna peann.

Tá éacht mhór déanta ag David Walliams agus é ag ceiliúradh 10 mbliana dá chuid scríbhneoireachta i mbliana.

B’é The Boy in the Dress a foilsíodh i 2008 an chéad leabhar a scríobh sé. Ó shin i leith tá 13 úrscéal agus 5 pictiúrleabhar foilsithe aige.
Tá tóir domhanda ar a shaothar agus ní haon ionadh go bhfuil a chuid leabhar ar fáil i mbreis agus 53 teanga in iomlán, agus tá an Ghaeilge ar cheann de na teangacha sin!
B’é an chéad leabhar ó pheann David Walliams a d’fhoilsigh Futa Fata ná An Billiúnaí Beag. Seoladh an leabhar seo ag ocáid an-speisialta in Eason Sr. Uí Chonaill i gceartlár Bhaile Átha Cliath i mí Márta na bliana seo chaite. I measc na n-aoíanna a tháinig ar an lá bhí páistí as Gaelscoil Bhriain Bhoróimhe. Is acu a bhí an chraic le Gill Stedman agus criú RTÉ News2Day a bhí ann freisin ar an lá.

Faraor níor tháing aon bhilliúnaí ar cuairt an lá sin, ach nuair a sheol muid eagrán Gaeilge eile ó pheann Walliams, Mr. Lofa, i Siopa Leabhar Dubray, Sráid na Siopaí, Gaillimh, bhí aoi i láthair nach raibh súil leis an doras isteach.
Sea, a chairde, tháinig Mr. Lofa féin ar cuairt an lá sin. Bhí páistí óga Scoil Iognáid plúctha leis an mboladh breán a bhí uaidh!

An chéad bhliain eile, beidh fáil ar leagan Gaelach den scéal a bhfuil an-tóir ag léitheoirí air: Gangsta Granny. Idir an dá linn déanfar ceiliúradh ar fud na cruinne ar 10 mbliana de ghreann agus de scéalta ó pheann bisiúil David Walliams.
Leis na 10 mbliana a mharcáil, tá lascaine 20% ar an dá leabhar atá ar fáil uainn, An Billiúnaí Beag agus Mr Lofa ar an suíomh idirlín s’againn féin. Níl le déanamh agat ach an cód Walliams10 a chur isteach agus tú ag díol as d’ordú!

It’s ten years since David Walliams burst onto the chidren’s literary scene with his hilarious and thought-provoking stories.

The Boy in the Dress was his first book, published in 2008 and since then he has enthralled readers, leaving them in knots of laughter and floods of tears (sometimes simultaneously!) with a total of thirteen novels and five picture books.
It’s no wonder he has built a worldwide audience with his books, now available in more than 53 languages. We’re very proud at Futa Fata to have published his heartwarming stories in our own language.

Back in March 2017, we had the best fun at the launch in Eason O’Connell Street of An Billiúnaí Beag, our Irish-language reworking of Billionaire Boy. We were joined by students from Gaelscoil Bhriain Bhoróimhe who turned the interviewing tables on Gill Steadman and the RTÉ News2Day crew, on the scene to cover the event.
Unfortunately, no billionaire turned up to share their wealth with us on that day, but we did have a very special guest in Dubray Books, Galway in March of 2018 when we launched Mr. Stink (Mr Lofa).

We had to hold our noses, but we were delighted nonetheless to welcome Mr. Lofa himself to our launch party!
In 2019, we look forward to publishing an Irish edition of Walliams’ perennial favourite, Gangsta Granny, once again with the support of COGG, An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta In the meantime, we’ll definitely be celebrating 10 years of Walliams charm and wit! To mark this 10th anniversary we’re offering a 20% discount on An Billiúnaí Beag and Mr Lofa on our own website. Simply use code Walliams10 at the checkout!

Is cailín beag í Rita le smaointí móra. Nuair nach bhfuil fonn uirthi í féin a ghléasadh ar maidin, samhlaíonn sí go bhfuil Síog Mhaith aici. Ní bheadh le déanamh ag an síog ach a slaitín draíochta a chroitheadh agus – sbhúis! Ach cad a tharlóidh ansin?

Is údar í Máire ar shraith úr-nua de phictiúr-leabhair faoi ‘Rita’, maisithe ag Andrew Whitson agus foilsithe ag An tSnáthaid Mhór. Tá trí leabhar do pháistí scríofa aici go dtí seo: ‘Ná Gabh ar Scoil!’, maisithe ag Tarsila Kruse (Futa Fata, 2015), ‘Lá Leis na Lochlannaigh’ (Cois Life, 2016) agus ‘Tubaiste ar an Titanic’ (Cló Mhaigh Eo, 2012). Aimníodh í do Leabhar na Bliana sa bhliain 2016, agus trí huaire do Ghradam Réics Carló. Is buaiteoir duais fhicsean an Oireachtais í chomh maith. Bhí ‘Ná Gabh ar Scoil!’ aistrithe go Cóiréis agus go Béarla mar ‘Don’t Go to School!’ (Sterling, 2017). Ceapadh Máire mar an chéad Comhalta Scríbhneoireachta do Pháistí don tuaisceart i 2017 agus tá sí lonnaithe in Ollscoil na Ríona. Bíonn sí gnóthach ag reachtáil ceardlanna do pháistí bunaithe ar a cuid leabhar – ag féilte litríochta, i scoileanna agus i leabharlanna ar fud na tíre.

As Baile Átha Cliath do Mhuiris Ó Raghallaigh, an té a d’aistrigh an leabhar is deireanaí le Roald Dahl atá ar fáil i nGaeilge, Na Gamail (The Twits). Sin é an ceann faoin dá phleota (an tUasal Ó Gamail agus Bean Uí Ghamail) agus an tUasal Mugal-Bhump agus na moncaithe. Is é Muiris a d’aistrigh Danny, Seaimpín an Domhain anuraidh. Eagarthóir sa Ghúm is ea Muiris agus is breá leis scéalta Roald Dahl, agus tá maicín beag seacht mbliana d’aois ag Muiris, Aodh is ainm dó agus is breá leis siúd Roald Dahl chomh maith.

Cosúil le Danny, Seaimpín an Domhain agus Na Cailleacha, is é an sár-ealaíontóir iontach úd Quentin Blake a mhaisigh Na Gamail.

Faoi láthair tá Muiris ag obair ar leabhar nua Roald Dahl, Matilda — sin é an ceann faoin gcailín a léann gach uile leabhar thart uirthi agus atá in ann rudaí a bhogadh lena hintinn! Sárleabhar eile í Matilda agus beidh sí ar fáil an bhliain seo chugainn. 

Aistriúchán ón bhFraincis atá sa leabhar seo, gearrinsint ar bheatha Mharta Robin a mhair i nGleann an Rhône 1902-1981. Rugadh í gar do Châteauneuf-de-Galaure, sráidbhaile beag thart ar 15km ó St. Vallier, baile mór atá uair a chloig ó dheas ó chathair mhór  Lyon.

Gnáthchailín tuaithe ab ea í a bhain sult as an saol, ag cabhrú le hobair tí is feirme nó ag spraoi lena cairde.  Mar sin féin ba léir gur chreid sí go láidir i nDia.  Bhíodh paidrín ina póca aici is í á rá, í go dícheallach ag foghlaim Teagasc Críostaí.

Buaileadh breoite í ina bean óg.  Tá scéal an tinnis an-chasta ach chaill sí lúth na mball agus radharc na súl. Pairiliseach ab ea í ar deireadh.  Bhronn Íosa marcanna na Páise uirthi agus d’fhulaingíodh sí an Pháis gach seachtain ar feadh 50 bliain. I rith na haimsire sin níor ith ná níor ól ná níor chodail sí ach mhair ar an gComaoineach Naofa uair sa tseachtain.

Cad chuige é seo ar fad?  Conas ar leag Dia a leithéid d’ualach ar aon bhean?  Níl an freagra sa leabhar, níl ann ach scéal a beatha, scéal míorúilteach ar deacair é a chreidiúint.  Ní iarrann an  t-údar ort é a chreidiúint. Chuir Marta a toil le toil Dé, ag glacadh leis gur theastaigh a cuid fulaingthe uaidh chun peacaigh a shlánú. Ba leor san di.   

Ach an leabhar seo a léamh cuirfear aithne ar Mharta Robin.  Creid nó ná creid, ba dhuine soilbhir gealgháireach í agus féith an ghrinn inti. Thagadh na sluaite ag triall uirthi, í ag éisteacht, ag guí agus ag cur comhairle orthu.  Cad eile is féidir a rá?   

Bhunaigh Marta comhluadar tuata darb ainm Les Foyers de Charité a eagraíonn cúrsaí spioradálta.  Faoi láthair tá 80 tigh acu i 40 tír ar fud an domhain mhóir.  Tá Foyer na hÉireann i nDún Mór Thoir, Co Phort Láirge, féach

www.foyerofcharity.ie   

www.foyer-chateauneuf.com  

This pocketsized paperback is a translation from the French Petite Vie de Marthe Robin by Raymond Peyret.  Here we have a biography of the French stigmatist Martha Robin (1902-1981) who not only became completely paralysed but also lost her sight. She suffered the Passion of Our Lord weekly for 50 years and during this time she neither ate, drank nor slept.  Her sole nourishment was weekly Communion.

Why was Martha chosen by God to suffer like this?  This book does not provide an answer.  If there is one it is not a human answer, only divine.  Martha accepted that this was her mission, that God needed her suffering to save souls.  In spite of  her continuous pain and appalling  agony she remained cheerful, chatting to visitors who came with petitions and all sorts of troubles.  She listened, prayed, advised and all who met her were profoundly moved. 

The Irish house of the Foyers of Charity (Foyers de Charité), a lay community founded by Martha and Père Georges Finet in 1936, is situated in Dunmore East, Co Waterford. www.foyerofcharity.ie 

www.foyer-chateauneuf.com               

Bhí plean déanta ag Emily Porter dá laethanta saoire samhraidh i 1994; bhí sí chun fanacht sa leaba go dtí meánlae agus an chuid eile den lá a chaitheamh lena cara is fearr, Olivia. Ach, i ngan a fhios di, bhí plean eile ag a tuismitheoirí. Plean cruálach. Plean gránna. Plean díoltasach… Bhí Emily le cur, in aghaidh a tola, chuig Coláiste Samhraidh sa Ghaeltacht – nó An Jailtacht mar a thug Emily air!

Seoladh leabhar nua le Richie Conroy Dé Sathairn seo caite ag ócáid i nGáirdín Maeve Binchy i Leabharlann Dheilginise. Bhí slua breá i láthair agus cuireadh sólaistí ó na 90adaí ar fáil cosúil le TK red lemonade agus bonnóga! Bhí atmaisféar iontach i nDeilginis don deireadh seachtaine agus daoine ag freastal ar na hócáidí liteartha ar fad a bhí ar siúl mar chuid d’Fhéile Leabhar Dheilginse. Sheol an láithreoir agus scríbhneoir, Mary Kingston, agus maisitheoir an leabhair, Don Conroy, an leabhar go hoifigiúil, agus léigh Richie sliocht ón leabhar ag an seoladh.

Is leabhar eisceachtúil é Dialann Emily Porter: An Jailtacht toisc go dtosaíonn an leabhar i mBéarla agus de réir mar a thagann feabhas ar chumas Gaeilge an phríomhcharachtair, Emily, is i nGaeilge a chríochnaíonn an leabhar. Is carachtair bríomhair agus inchreidte í Emily agus tá a chuntas féin aici ar Twitter! Abair haigh léi ar na meáin shóisialta @Jailtacht….

Is scriptscríbhneoir é údar an leabhair, Richie Conroy, a oibríonn ar chláracha teilifíse éagsúla agus scannáin don aos óg. Tá gearrscéalta a scríobh sé foilsithe sa leabhar Saibhreas (Mentor Press). Is é Dialann Emily Porter: An Jailtacht a chéad úrscéal.

Is údar agus maisitheoir é Don Conroy a bhfuil an-chuid leabhar do pháistí agus do dhaoine óga foilsithe aige, ar fearr aithne air mar ‘Uncle Don’ le Dustin, Socky agus Zig & Zag ar The Den ar RTÉ (cuir ceist ar do thuismitheoirí). Is aisteoir é Don freisin agus páirteanna aige in Moone Boy (Sky), Roy (CBBC) agus sa scigchlár faisnéise Fran: Assistant Manager (TV3). Bhain sé an-taitneamh as a bheith ag obair i bpáirt lena mhac mar mhaisitheoir an leabhair seo.

Fágfaimid an focal scoir ag Emily féin anseo thíos agus í ag cur síos ar a scéal:

History is written by heroines who took bold stands against their oppressors in the name of justice. From Joan of Arc to Emmeline Pankhurst, from Rosa Parks to, me, Emily Porter. This is the story of how, in the Summer of 1994, I stood up against my Oppressors (my parents) and how I came out the other side a changed person. It’s a tale of a lost teenager, of lost innocence and of a lost pair of white pepe jeans (I’m not too worried about the innocence but I really miss those jeans.).

Tá an leabhar ar fáil ar €12 ó shuíomh www.comhar.ie/leabhair agus ó siopaí leabhar maithe ar fud na tíre. Tá an leabhar dírithe ar léitheoirí óga – nó éinne a d’fhreastail ar chúrsa Gaeilge sa Ghaeltacht riamh!

Íoslódáil an preasráiteas